Academische zitting 150 jaar Kunstvrienden 26 april 2024 – trouwzaal stadhuis Sint-Niklaas
Feestrede Freddy De Leenheer, voorzitter
Goedemiddag mijnheer de burgemeester, mijnheer de schepen, sympathisanten, oudleden, collega’s. Verenigd rond 150 jaar kunstvrienden zijn we hier allemaal kunstvriend vandaag. Toch?
We hoorden hier net al de mooie intro van de broers Alexander en Nicolas De Smet die voor ons A Thousand Years van Christina Perri brachten. Duizend jaar, zover zijn we niet, maar ik zou graag met u –zo kort als het kan- enkele weetjes uit onze geschiedenis overlopen aan de hand van 3 van de negen punten uit onze visie en missie. Ze vormen de rode draden doorheen onze 150 jaar bestaan.
Waar hebben we het dan over? 1. Het musiceren 2. Onze sociale rol en 3 de jeugdwerking.
Onze visie over het musiceren bij deKunstvienden: Het is de langste zin vandaag, maar elk woord daarin is waardevol. Ze luidt als volgt:
- Iedereen – met aandacht voor eigen talent en ambitie – plezier laten beleven doorin groep te musiceren – professioneel ondersteund – en gericht op kwaliteit.
Vandaag kijken we door een ietwat romantische bril naar de start van onze vereniging in 1874. Elektriciteit was er nog niet, geen telefoon geen auto…. Dus bij petroleumlicht verzamelden de 23 stichters van de Kunstvrienden op 100 meter hiervandaan. Halfweg de rechtelijn van Stadhuis naar ons lokaal. Die rechte lijn -zal meermaals blijken- is meer dan een fysiek gegeven.
50 jaar later telde de harmonie 96 muzikanten. Er zullen wel hoogtes en laagtes geweest zijn – nog maar door de oorlogsjaren alleen al – toch is die ordegrootte redelijk constant gebleven. Op 100 jaar bestaan telden we 116 muzikanten, 25 jaar geleden waren dat er 103 en vandaag tellen we er 114 waarvan – niet onbelangrijk- er 33 nog kunnen doorstromen naar de grote harmonie.
Wedstrijden zijn altijd belangrijk geweest. Naast het meten van de kwaliteit waren die provinciale, nationale en internationale tornooien ook een belangrijke bron van inkomsten.
deKunstvrienden heeft ook regelmatig geïnvesteerd in eigen muziek materiaal. Vandaag spelen bijna alle muzikanten op hun eigen instrument -vroeger was dan anders- maar percussie is van nature een zorg voor de vereniging gebleven. We mogen geruststellen dat we vandaag met modern en degelijk slagwerk zijn uitgerust.
Het verdient hier te vermelden dat deKunstvrienden -vroeger véél meer dan nu- steun kregen van de grote Sint-Niklase industriëlen. Denk dan aan de families Sax, Suy, Van raemdonck en Scheerders van Kerchove om er enkele te noemen. Ook de familie De Backer waarvan Jan de kleinzoon van een voormalige voorzitter, tot voor kort bestuurder was.
Vijfentwintig jaar geleden was het Jan, die samen met erevoorzitter Irma Speleman, met centen over de brug aansloot bij de twee initiatiefnemers, om voor deKunstvrienden de financiering voor te schieten om een eigen lokaal te kopen. Eliane -ik richt me tot u- het is met plichtsbesef dat ik hier die twee protagonisten postuum bedank: uw echtgenote Hendrik Hoornaert en papa Theophiel Heynderickx – die samen met hun zielsverwanten Irma en Jan de grondleggers zijn van ons lokaal.
De Kunstvrienden hebben in al die jaren vele memorabele concerten gespeeld. Uit de recente geschiedenis hoort daar ongetwijfeld de reeks XMAS XL bij -ik citeer een zeer notoire sint-niklasenaar hier aanwezig: ‘het jaarlijkse kerstwonder van de kunstvrienden’.
Maar ook ALLEGRO VIVACE met de Italiaanse sopraan Silvana Froli, de galaconcerten voor Kunst in de Stad OUT OF THE BLUE en BEETHOVEN IN DE STAD, de OPUS concerten met befaamde solisten op klarinet en trompet, het galaconcert met Tuur Florizoone of nog The Queen Symphony om zeer kortbij te blijven….. en…we zouden zo nog wel even kunnen doorgaan.
Maar ook interessant is dat deKunstvrienden muziekstukken in opdracht heeft gegeven.
De afgelopen 25 jaar waren dat er liefst 5 en ik kan met enige trots zeggen dat ze allemaal buitenshuis werden gefinancierd. Ik vernoem ze graag: de Eurocantate (Jan Huylebroeck) op Freedom I, Toeren in de stad (Herman De Vleeschhouwer) op Freedom II, Ouverture Casino Kiosk (Koen Dejonge), Mars van de Sint-Niklase politie (door Marc Van den Broeck, de componist is hier aanwezig) en tot slot ‘150’, een nieuwe mars van Stijn Roels die we hier straks in wereldpremière gaan opvoeren.
- Kom ik bij ons tweede puntje uit onze Visie tekst, goede vrienden – onze sociale rol en dat luidt als volgt: deKunstvrienden wil een actief socio-cultureel baken zijn in de Sint-Niklase samenleving.
De Kunstvrienden hebben altijd evenwaardig de muzikale optochten gekoesterd. Het is bij uitstek een gelegenheid om naast het zittend concertpubliek ook de bredere samenleving al stappend te ontmoeten. We denken dan in de eerste plaats aan de officiële plechtigheden in stadsopdracht. Maar ook op uitnodiging – de vele braderijen die we geopend hebben, de inhuldiging van de Parklaan, het Schopping center, de Destelwijk, de Pol Snoekstraat, het Politiehuis, de vele beelden in Sint-Niklaas met kunst in de stad, de eerste sinterklaasstoet, de bloemenstoeten – en…. zo zouden we nog wel even kunnen doorgaan…. Onthoud u dat refreintje maar.
Dan nog onze eigen initiatieven. Waarbij we verdienstelijke Sint-Niklasenaren een serenade brengen. Zoals voormalig schepen Staf Van Daele als verrassing voor zijn 90e verjaardag, het is maar een voorbeeld. Maar ook elke nieuw verkozen burgemeester krijgt ons op bezoek en elke nieuwe politiekorpschef heten we muzikaal welkom.
Optochten geven ook de gelegenheid om als Sint-Niklase ambassadeur -soms tot verbuiten onze stadsgrenzen te musiceren. De wereldtentoonstellingen in Antwerpen in 1930 en later Brussel in 1958. De vele uitstappen in de 50-60er jaren naar de Antwerpse dierentuin -in die tijd ging men er soms per boot naar toe. Naar Dinant, De Sinksenstoet van Nevele, de Gentse Feesten, de vele uitstappen naar Heist, Koksijde en Blankenberge, de buitenlandse memorabele reizen naar Duitsland, Frankrijk en Oostenrijk…
En… zo zouden we nog wel even kunnen doorgaan….
Komen we bij ons derde puntje uit onze visietekst, vrienden – en dat gaat over onze jeugdwerking – ook dat is een gelaagde zin die klinkt als volgt:
- Met een laagdrempelige instap – willen we perspectief geven op doorstroming – en met een eigen sociale agenda ook een educatieve meerwaarde creëren. 3 waarden in één opdracht.
Alfons De Keersmaecker, medestichter en eerste dirigent van de kunstvrienden, had het van dag één al begrepen dat de jeugd de toekomst is. (in die tijd nog zonder Hoofdletter).
Hij startte zowat onmiddellijk met een muziekschool – ‘voor jongelingen kunnende lezen en schrijven’. Pas vijf jaar later zou Sint-Niklaas haar eigen stedelijke academie oprichten.
Tot op vandaag houden we daar excellente contacten en uitwisselingen mee. En dat in het wederzijds belang van de promotie van de blaasmuziek in onze stad. Inderdaad, de muziekverenigingen leveren studenten aan – en de academie levert muzikanten af.
Als boutade kan het tellen dat voor de harmonie de jeugdwerking haar levensverzekering is, maar omgekeerd ook – dat voor de jeugd de harmonie haar muzikaal pensioenfonds is.
En dat gelijktijdig voor 3 generaties.
De Kunstvrienden organiseerde haar Jeugdopleiding doorheen de geschiedenis met verschillende jeugdensembles en pas in 1980 olv Johan Snellinckx zag een Jeugdcommissie eindelijk evenwaardig het licht naast de Feest- en de Muziekcommissie. Goede vrienden, we doen er historisch niemand mee tekort, denk ik, om hier toch met enige trots te vermelden dat de jeugdwerking van de afgelopen twintig jaar – outstanding is in onze geschiedenis. Zowel in omvang als kwaliteit. Zowel muzikaal als sociaal. Met de tweejaarlijkse internationale concertreizen als kers op de taart. En dat allemaal dankzij de onverdroten inzet van Johan en Marjan met hun jongerenbestuur.
Over naar het korps van klaroenen en tamboers dat recent nog met twee dozijn nieuwe instrumenten is bedeeld. Met dank aan Stijn en Simon gaat ook daar terecht veel aandacht naar een intense opleiding van een nieuwe lichting muzikanten in de kliek.
Goede vrienden, op 150 jaar bestaan zijn de kunstvrienden zuinig geweest met dirigenten. Hendrik Stinders -onze chef vandaag- is slechts de 15de in de rij. Eén uitblinker in die reeks is Peter Snellinckx, die de harmonie met klaroenen en tamboers sedert 1979 liefst 29 jaar heeft geleid. Niemand heeft hem dat voorgedaan.
Peter, dankzij uw tweede en recente passage als dirigent, zijt gij ook bekend bij de jongeren hier. Onze muzikanten hebben uw dirigeerstokje op meer dan 300 optochten en concerten gevolgd. Of toch minstens geprobeerd. De laatste drie van onze zes gouden medailles op de Nationale muziektornooien van de stad Antwerpen zijn onder uw bewind gewonnen. Evenzo onze allereerste promotie naar de supérieure afdeling. Een prestatie die later ook door uw opvolger Dimitri Bracke is overgedaan. De concerteizen naar Wenen, Colmar, Grand Camps Mesi, Aix-les bain – die laatste die ons tot Wase figuur van het jaar bekroonde – waren memorabel. Jij was ook de muzikale leider van de FREEDOM projecten in Antwerpen en Sint-Niklaas. … en…. zo zouden we nog wel even kunnen doorgaan….
Peter, voor de bekroning van uw ganse carrière bij de kunstvrienden, zal de burgemeester u straks met iets gepast bedanken, maar hier en nu heb ik namens alle kunstvrienden het voorrecht om u te benoemen als ere-dirigent van koninklijke harmonie De Kunstvrienden.
Dankuwel en dik Proficiat Peter.
Goede vrienden, tijd om af te ronden. Ik heb moeten kiezen en daardoor hebben we het niet gehad over onze bigband, de historiek van de uniformen, de hostessen, onze CD’s en DVD, de vloot beroepsmuzikanten die ooit bij deKunstvrienden zijn gestart, de diverse publicaties, de legendarische watershows, het kunstvriendenlied, Sintniklaasblaast met de verenigde muziekmaatschappijen, de make over van ons lokaal, de ontelbare anekdotes…. En…. zo zouden we nog wel even kunnen doorgaan….
Ik kan me in redelijk vertrouwen voorstellen in welke richtingen deKunstvrienden op korte en middellange termijn kunnen evolueren. En als u het mij vraagt: deKunstvrienden is een sterk merk. Dus positief – en mee op de slinger van de tijd. Over 50 jaar – dat is wat anders. Of er dan nog plaats zal zijn voor harmonieorkesten zoals we ze vandaag kennen weet niemand. Het zal zeker niet bij gebrek aan muziek zijn, zoals ook het stenen tijdperk niet is gestopt bij gebrek aan stenen. Het zal er ons in afwachting zeker niet van weerhouden om enthousiast met al onze plannen de goede weg verder te gaan.
Tot slot wil ik me verontschuldigingen bij allen die ik hier niet bij naam heb kunnen vernoemen, al was dat zeker verdiend geweest. Maar ik wil graag -evengoed naamloosbesluiten bij alle historische bestuurders en medewerkers. Ik herinner me daarbij een trenende zin van schepen Filip Baeyens op één van onze ceciliavieringen. Hij zei toen in zijn speech -met zijn ervaring uit het verenigingsleven-: ‘Ièmand heeft hier het licht aangestoken en ièmand gaat hier straks de deur sluiten’. Wel vrienden, dat is de perfecte metafoor waarmee we iedereen kunnen gedenken die -meestal in de schaduw- zich heeft ingezet voor de kunstvrienden, zodat we nu -na 150 jaar- staan waar we staan. Ons applaus is dan ook helemaal voor hen. Ik dank u.
( f 25/04/24)
